การประเมินมูลค่าหุ้นและบริษัท (Fair Value Valuation) คือ ?

การประเมินมูลค่าหุ้นและบริษัท (Fair Value Valuation) คือ กระบวนการในการประเมินมูลค่าที่แท้จริง ของกิจการ บริษัท เงินลงทุน หรือ ตราสารทุน โดยมูลค่าดังกล่าว เรียกว่า มูลค่ายุติธรรม (Fair Value) เพื่อสะท้อนมูลค่าที่เหมาะสมที่สุดในสภาวะตลาด ณ ช่วงเวลานั้น ซึ่งสามารถนำไปใช้ได้ในหลายสถานการณ์ เช่น การตัดสินใจลงทุน การควบรวมกิจการ (M&A) การจัดทำบัญชีตามมาตรฐานรายงานทางการเงิน (เช่น TFRS 9) และการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ของผู้บริหารหรือนักลงทุน เป็นต้น

 

แล้ว มูลค่ายุติธรรม (Fair Value) คือ ?

มูลค่ายุติธรรม (Fair Value) คือ ราคาที่จะได้รับจากการขายสินทรัพย์ หรือจะจ่ายเพื่อโอนหนี้สินในรายการที่เกิดขึ้นในสภาพปกติระหว่างผู้ร่วมตลาด (Market Participant) ณ วันที่วัดมูลค่า

กล่าวอีกนัยหนึ่ง มูลค่ายุติธรรมคือราคาที่เกิดขึ้นจากข้อตกลงระหว่างผู้ซื้อและผู้ขายที่มีความรู้และเข้าใจถึงลักษณะของสินทรัพย์หรือหนี้สินนั้นเป็นอย่างดี และมีความเต็มใจในการซื้อขายกัน โดยไม่อยู่ภายใต้แรงกดดัน ความเร่งรีบ หรือมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้เปรียบหรือเสียเปรียบจากอีกฝ่าย ซึ่งราคานี้ควรสะท้อนสภาพตลาดตามความเป็นจริงและแสดงถึงความโปร่งใส ยุติธรรม และเป็นที่ยอมรับของทุกฝ่ายในตลาดทั่วไป ณ วันประเมินมูลค่านั้น ๆ

 

เทคนิคในการประเมินมูลค่ายุติธรรม

ในการประเมินมูลค่ายุติธรรม สามารถใช้เทคนิคในการประเมินได้หลากหลายวิธี โดยทั่วไปแบ่งเป็น 3 เทคนิคหลัก ดังนี้

1. วิธีตลาด (Market Approach): เปรียบเทียบกับราคาจริงของสินทรัพย์หรือธุรกรรมที่ใกล้เคียงในตลาด

2. วิธีต้นทุน (Cost Approach): พิจารณาต้นทุนในการสร้างหรือทดแทนสินทรัพย์ใหม่ที่มีลักษณะเหมือนกัน

3. วิธีรายได้ (Income Approach): คำนวณจากกระแสเงินสดหรือรายได้ในอนาคต แล้วคิดลดมาเป็นมูลค่าปัจจุบัน

 

แล้วทำไมถึงต้องประเมิน ?

การประเมินมูลค่าหุ้นและบริษัท (Fair Value Valuation) มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อการดำเนินธุรกิจและการลงทุน เนื่องจากช่วยให้ผู้บริหาร นักลงทุน และผู้เกี่ยวข้องได้ทราบถึงมูลค่าที่แท้จริงของกิจการ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการตัดสินใจต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการลงทุน การวางแผนเชิงกลยุทธ์ การจัดสรรทรัพยากร หรือการดำเนินการควบรวมกิจการ (M&A) การประเมินมูลค่าหุ้นช่วยสะท้อนภาพรวมสถานะทางการเงินและศักยภาพของบริษัทได้ชัดเจนขึ้น และยังช่วยในการระบุจุดแข็ง จุดอ่อน รวมถึงโอกาสและความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต จึงถือเป็นเครื่องมือที่จำเป็นสำหรับการบริหารจัดการและการลงทุนอย่างมีประสิทธิภาพ

​

นอกจากนี้ การประเมินมูลค่าหุ้นและกิจการยังช่วยสร้างโอกาสในธุรกิจได้ โดยสามารถแสดงให้เห็นถึง ความสามารถในการดำเนินงานที่ผ่านมาของบริษัท แนวทางการดำเนินธุรกิจที่จะเกิดขึ้นในอนาคต แบบแผนกลยุทธ์ที่บริษัทจะเลือกใช้ในการพัฒนาและต่อยอดของธุรกิจ หรือแม้แต่การสะท้อนมูลค่าที่แท้จริงจากราคาทุนด้วย ซึ่งทั้งหมดนี้จะช่วยให้ผู้ใช้งบหรือผู้ที่สนใจในการลงทุนอื่น ๆ นั้นสามารถเข้าใจและเห็นเป้าหมายและความสำเร็จไปพร้อมกันกับบริษัทได้

​

การประเมินมูลค่าบริษัทไม่จำกัดเฉพาะบริษัทเจ้าของกิจการเท่านั้น หากมีการลงทุนหรือถือหุ้นในกิจการอื่น ๆ ก็สามารถประเมินมูลค่าได้เช่นกัน ทั้งนี้ วัตถุประสงค์ในการประเมินอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบริษัท