Expected Credit Loss (ECL) ด้วยวิธีการทั่วไป (General Approach) ตาม TFRS 9 สำหรับธุรกิจปล่อยสินเชื่อ

General Approach คืออะไร? หลักการประเมิน ECL ตาม TFRS 9

General Approach ภายใต้ TFRS 9 คือวิธีการประเมินผลขาดทุนทางด้านเครดิตที่คาดว่าจะเกิดขึ้น (Expected Credit Loss หรือ ECL) สำหรับสินทรัพย์ทางการเงิน โดยมุ่งเน้นการวิเคราห์ Stage ของสินทรัพย์ตามการเปลี่ยนแปลงในคุณภาพเครดิตจากเริ่มรับรู้รายการจนถึงวันที่ประเมิน โดยสินทรัพย์จะถูกแบ่งออกเป็น 3 Stage ได้แก่ Stage 1 ลูกหนี้ที่ไม่มีสัญญาณเสื่อมคุณภาพ, Stage 2 ลูกหนี้ที่มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (SICR) และ Stage 3 ลูกหนี้ที่ผิดนัดชำระหรือด้อยค่า

​

หลักสำคัญของ General Approach คือ การวัดความเสี่ยงของสินทรัพย์ในแต่ละช่วงเวลาโดยอิง ข้อมูลปัจจุบันและการคาดการณ์อนาคต (forward-looking information) เช่น ภาวะเศรษฐกิจ ประวัติการผิดนัด และแนวโน้มตลาด เพื่อให้การตั้งสำรอง ECL สะท้อนความเสี่ยงได้อย่างเหมาะสม

​​

เปรียบเทียบ General Approach กับ Simplified Approach ใน TFRS 9

ภายใต้มาตรฐาน TFRS 9 การประเมินผลขาดทุนด้านเครดิตที่คาดว่าจะเกิดขึ้น (Expected Credit Loss: ECL) แบ่งออกเป็น 2 แนวทางหลัก ได้แก่:

Simplified Approach

Simplified Approach เป็นแนวทางการประเมินอย่างง่าย และไม่ต้องพิจารณาการเพิ่มขึ้นของความเสี่ยงด้านเครดิต (SICR) โดยตั้งสำรอง Lifetime ECL ตั้งแต่วันเริ่มต้น เหมาะสำหรับ:

• ลูกหนี้การค้า (Trade Receivables)

• ลูกหนี้จากรายได้ตามสัญญา (TFRS 15)

• ลูกหนี้ตามสัญญาเช่า (TFRS 16)​

ซึ่งโดยทั่วไปเป็นสินทรัพย์ที่มี อายุสั้น และ ไม่มีการให้เครดิตในระยะยาว

​

General Approach

General Approach มีความซับซ้อนและยืดหยุ่นมากกว่า โดยพิจารณาการเปลี่ยนแปลงความเสี่ยงด้านเครดิตตลอดอายุสัญญา แบ่งลูกหนี้ออกเป็น 3 Stage:

• Stage 1 – Performing Asset: ลูกหนี้ที่ไม่มีสัญญาณความเสี่ยงด้านเครดิตเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับวันแรกที่รับรู้รายการ ตั้งสำรอง ECL ใน 12 เดือนข้างหน้า (12-month ECL)

• Stage 2 – Under-performing Asset: ลูกหนี้ที่พบว่ามีการเพิ่มขึ้นของความเสี่ยงด้านเครดิตอย่างมีนัยสำคัญ (Significant Increase in Credit Risk: SICR) แม้ยังไม่ผิดนัดชำระหนี้ ตั้งสำรองแบบ Lifetime ECL คือคาดการณ์ผลขาดทุนตลอดอายุของสัญญา

• Stage 3 – Non-performing Asset: ลูกหนี้ที่เกิดการผิดนัดชำระหนี้ (Default) หรือมีหลักฐานว่าเกิดการด้อยค่าทางเครดิต ต้องตั้งสำรองแบบ Lifetime ECL เช่นเดียวกับ Stage 2 และรับรู้ดอกเบี้ยเฉพาะจาก Net Carrying Amount

การใช้ General Approach ต้องอาศัย การติดตามพฤติกรรมลูกหนี้ และการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคาดการณ์ (Forward-looking) อย่างสม่ำเสมอ เพื่อประเมินความเสี่ยงด้านเครดิตได้อย่างแม่นยำ

​​

ทำไมธุรกิจปล่อยสินเชื่อต้องประเมิน Expected Credit Loss (ECL)?

ธุรกิจที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับสถาบันการเงิน เช่น ธุรกิจปล่อยสินเชื่อ สัญญาเช่าซื้อ หรือค้ำประกันทางการเงิน ล้วนมีความเสี่ยงสูงจากการที่ลูกหนี้อาจไม่สามารถชำระหนี้ได้ตามสัญญา ซึ่งอาจกระทบต่อกระแสเงินสด กำไรสุทธิ และความสามารถในการดำเนินงานของกิจการ

​

เพื่อให้การจัดทำงบการเงินสะท้อนความเสี่ยงทางเครดิตอย่างเหมาะสม มาตรฐานบัญชี TFRS 9 จึงกำหนดให้ธุรกิจเหล่านี้ต้องประเมินผลขาดทุนด้านเครดิตที่คาดว่าจะเกิดขึ้น (ECL) และตั้งค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญตามหลักเกณฑ์ โดยเน้นการบริหารความเสี่ยงเชิงรุกผ่านการใช้ข้อมูลคาดการณ์ล่วงหน้า (Forward-looking) แทนการตั้งความเสียหายตามที่เกิดขึ้นจริง

​

แนวทางนี้เริ่มบังคับใช้กับบริษัทที่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (PAEs) ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2563 เพื่อให้งบการเงินโปร่งใส เป็นธรรม และบริหารความเสี่ยงได้ทันต่อเหตุการณ์ โดยการประเมิน ECL อย่างเหมาะสมจะช่วยให้:

1. สะท้อนมูลค่าปัจจุบันของสินทรัพย์ทางการเงินได้แม่นยำ

2. วางแผนจัดการความเสี่ยงได้ทันท่วงที ไม่ต้องรอให้เกิดความเสียหาย

3. ทำให้งบการเงินมีความสม่ำเสมอ ช่วยสร้างความเชื่อมั่นแก่ผู้ลงทุนและผู้มีส่วนได้เสีย

​​

การคำนวณ Expected Credit Loss ตามแนวทาง General Approach

การประเมินผลขาดทุนด้านเครดิตที่คาดว่าจะเกิดขึ้น (Expected Credit Loss: ECL) จำเป็นที่จะต้องพิจารณาการเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญของความเสี่ยงด้านเครดิตและเงื่อนไขการเปลี่ยนกลุ่มของสัญญา (Significant Increase in Credit Risk: SICR) ให้สอดคล้องกับคำนิยามของสินเชื่อด้อยค่าด้านเครดิตตามหลักการทั่วไปของมาตรฐานการรายงานทางการเงิน ฉบับที่ 9 เรื่อง เครื่องมือทางการเงิน ซึ่งอาจพิจารณาจากตัวอย่างรายละเอียดดังต่อไปนี้