การจ่ายโดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์ (Share-based payment) คือ รายการที่บริษัทหรือกิจการ
1. ได้รับสินค้าหรือบริการจากคู่สัญญาที่ส่งมอบสินค้าหรือบริการ (รวมถึงพนักงาน) โดยมีข้อตกลงในการจ่ายโดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์ หรือ
2. ก่อให้เกิดภาระผูกพันที่ต้องชำระให้คู่สัญญาโดยมีข้อตกลงในการจ่ายโดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์ เมื่อกิจการอื่นในกลุ่มได้รับสินค้าหรือบริการ
บริบทของประเทศไทยสำหรับการจ่ายโดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์
บริษัทโดยส่วนมากนั้นจะมุ่งเน้นไปที่การจ่ายชำระด้วยตราสารทุน (Equity-settled share-based payment transaction) ซึ่งหมายถึงหมายถึง การจ่ายโดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์ที่กิจการ
1. ได้รับสินค้าหรือบริการเป็นสิ่งตอบแทนสำหรับตราสารทุนของกิจการ (รวมทั้งหุ้นหรือสิทธิซื้อหุ้น) หรือ
2. ได้รับสินค้าหรือบริการ แต่ไม่มีภาระผูกพันที่จะจ่ายชำระแก่คู่สัญญา
สำหรับการจ่ายโดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์ที่ชำระด้วยตราสารทุน บริษัทจำเป็นต้องรับรู้ถึงสินค้าหรือบริการที่ได้รับหรือได้มาจากการจ่ายโดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์เมื่อได้รับสินค้าหรือบริการนั้นแล้ว พร้อมทั้งรับรู้ส่วนของเจ้าของที่เกี่ยวข้องเพิ่มขึ้น โดยกิจการต้องวัดมูลค่าสินค้าหรือบริการที่ได้รับ และการเพิ่มขึ้นของส่วนของเจ้าของที่เกี่ยวข้องโดยทางตรงด้วยมูลค่ายุติธรรมของสินค้าหรือบริการที่ได้รับ
ซึ่งบริษัทที่มีการออกหุ้นให้กับพนักงานนั้นจำเป็นต้องพิจารณาถึงมูลค่ายุติธรรมของหุ้นโดยต้องวัดมูลค่า ณ ราคาตลาดของหุ้นของกิจการ (หรือราคาตลาดโดยประมาณหากหุ้นของบริษัทนั้นไม่ได้มีการจำหน่ายแก่สาธารณชน) และปรับปรุงโดยคำนึงถึงเงื่อนไขและข้อกำหนดต่างๆ ของหุ้นที่ออกให้
การประเมินมูลค่ายุติธรรมของการจ่ายโดยใช้หุ้นเป็นเกณฑ์
สำหรับสิทธิซื้อหุ้นที่ออกให้กับพนักงาน ในหลายกรณีสิทธิซื้อดังกล่าวจะไม่มีราคาตลาด เพราะสิทธิซื้อหุ้นที่ออกให้ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขและข้อกำหนดต่าง ๆ ที่ไม่ได้ใช้กับสิทธิซื้อหุ้นที่มีการซื้อขายเป็นปกติ บริษัทอาจพิจารณาประเมินมูลค่ายุติธรรมของสิทธิซื้อหุ้นที่ออก โดยประมาณการจากแบบจำลองทางการเงินในการกำหนดราคาสิทธิการซื้อหุ้น เพื่อใช้ในการกำหนดราคาที่เหมาะสม ยกตัวอย่างเช่น
1. Black-Scholes Model
เป็นวิธีการประเมินมูลค่าตราสารสิทธิแบบ European Option โดยผู้ถือใบสําคัญแสดงสิทธิสามารถใช้สิทธิได้ครั้งเดียว ณ วันสิ้นสุดใบสําคัญแสดงสิทธิ (Last Trading Day) เท่านั้น ซี่งแบบจําลอง Black-Scholes Model จะอ้างอิงจากราคาหุ้นสามัญเพียงอย่างเดียวและหุ้นสามัญของบริษัทนั้นไม่มีการจ่ายเงินปันผล
2. Binomial Model
เป็นวิธีการประเมินที่มีความยืดหยุ่นสามารถประเมินมูลค่าใบสําคัญแสดงสิทธิได้ทั้งแบบ European Option ซึ่งผู้ถือใบสําคัญแสดงสิทธิ (Warrant) สามารถใช้สิทธิได้ครั้งเดียว ณ วันสิ้นสุดใบสําคัญแสดงสิทธิ (Last Trading Day) และแบบ American Option ซึ่งผู้ถือใบสําคัญแสดงสิทธิสามารถใช้สิทธิในเวลาใดก็ได้ก่อนวันสิ้นสุดใบสําคัญแสดงสิทธิ รวมทั้งในกรณีที่หุ้นสามัญของบริษัทมีการจ่ายปันผลหรือไม่มีการจ่ายปันผล และแบบจําลองสามารถใช้ในการประเมินมูลค่าใบสําคัญแสดงสิทธิที่มีการเปลี่ยนแปลงปัจจัยที่มีผลกระทบต่อมูลค่าใบสําคัญแสดงสิทธิได้ เช่น อายุใบสําคัญแสดงสิทธิอัตราดอกเบี้ย หรือความผันผวนของราคาหุ้นสามัญ
บริษัท ABS มีความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ในการประเมินมูลค่ายุติธรรมโดยใช้แบบจำลองทางการเงินที่เป็นสากล ซึ่งจะให้ความช่วยเหลือบริษัทตั้งแต่เก็บรวบรวมข้อมูลสำคัญในการประเมิน อธิบายวิธีการประเมินตลอดจนการตอบคำถามผู้สอบบัญชี ซึ่ง ABS จะอ้างอิงหลักการและวิธีการที่สอดคล้องกันกับมาตรฐานและหลักการดำเนินงานสากลเพื่อให้บริษัทสามารถมั่นใจได้ถึงผลลัพธ์และคุณภาพของการประเมิน